Laska skautowa

Laska skautowa nazywana bywa również po prostu „laską” lub „lagą„. Ale nie ukrywajmy – przez większość ludzi, którzy zobaczą jak idziesz z nią ulicą zostanie nazwana „kijem„.

Kontynuacją jest artykuł o tym jak zrobić laskę skautową.

Laska skautowa jest wynalazkiem starym jak świat, znanym od kiedy człowiek nauczył się chodzić na dwóch łapach.
Do czego służy laska? Do chodzenia właśnie. Jak nazwa sugeruje… jest laską, podporą i pomocą w przemieszczaniu się.

Chociaż we współczesnych organizacjach harcerskich straciła swoją wartość użytkową i urosła do rangi symbolu. estetycznego, niepraktycznego gadżetu, którym np. Związek Harcerstwa Polskiego honoruje najbardziej oddanych przyjaciół harcerstwa.

O lasce jako honorowym bibelocie, który stoi w kącie, a w najlepszym razie za gablotą, nie będę mówił. Opowiem wam o praktycznym pomocniku w codziennej wędrówce.

Dlaczego laska skautowa jest skautowa?

Tak naprawdę to mówimy o „kiju wędrownym” lub „podróżnym„. Dlaczego więc laska jest „skautowa”?

Uwaga zdradzam tajemnicę! Laska jest skautowa ponieważ używają jej skauci.

I wcale im się nie dziwię, w końcu to praktyczne i pomocne narzędzie. Twórca Skautingu R. Baden-Powell wprowadził ją jako stały element umundurowania drużyn skautowych, w związku z czym laska zaczęła być kojarzona jako nieodłączny atrybut skautów. W tekstach Baden-Powlla znajdziemy wiele wzmianek o lasce skautowej. Na wielu jego rysunkach skaut przedstawiany jest z laską u boku. Często nosił ją ze sobą jako niezastąpioną pomoc w wędrówce. Istnieje anegdota o tym, że pewnego razu jeden z oficerów wojskowych dziwił się mundurowi skautowemu i symbolice różnych elementów, i w pewnym momencie nie wytrzymał, wskazał na laskę i spytał: „A to, co to jest?” – „Jak to co?! To jest moja laska!” – odpowiedział Baden-Powell.

Skauci jako pionierzy, odkrywcy i włóczędzy często nosili ze sobą laski. Zwyczaj ten trafił także do Polski i był żywy w przedwojennym środowisku harcerskim. Obecnie drużyn, czy pojedynczych harcerzy z laskami skautowymi można szukać ze świecą… a szkoda. Z harcerskiej tradycji laski skautowej zachowały się na przykład wersy w pieśni „Płonie Ognisko”: „… każdy laskę krzepko dzierży w dłoni.„. Z resztą był również zwyczaj aby śpiewając te słowa wyciągnąć swoją lagę do przodu.

Praktyczne zastosowanie laski skautowej

No dobra, ale czy poza tradycją i obrzędowością laska jest do czegokolwiek potrzebna? Tak, doświadczyłem tego po wielokroć. Jest ona wielką ulgą w dłuższym marszu, zwłaszcza z obciążeniem. Pozwala zdecydowanie szybciej pokonywać strome podejścia i pewniej zejścia. Ratuje życie i zdrowie na oblodzonych graniach i w kamienistych potokach o czym mogą zaświadczyć moi współtowarzysze wędrówek i przyjaciele. Dziś ciężko chodzi mi się bez niej.

Posiada liczne zastosowania. Kiedy trzeba można zrobić z niej ławkę (bo wytrzyma Twój ciężar i jeszcze trochę). Kiedy trzeba nosze, lub lektykę, mostek nad rozpadliną, wieszak, linię startu w  zawodach, drążek do podciągania, skuteczną broń, półkę w przedziale pociągu, szkielet szałasu i wiele innych… W zasadzie zastosowania sięgają tak daleko jak wyobraźnia i potrzeba użytkownika. Można pokonywać z jej pomocą przeszkody, skacząc jak o tyczce, można usiąść oparłszy ją o drzewo. Można ją zastosować jako miarkę jeśli się zna jej wymiary, z kilku zrobić trójnóg do kociołka, podstawę namiotu i tak dalej, i tak dalej. Długo mógłbym tak wymieniać, a im dłużej to robię tym więcej mam lub przypomina mi się pomysłów. Poniżej laska skautowa jako ławka.

 

Kij włóczykija czy kijki trekingowe?

Z czego jest wykonana laska skautowa? Na pierwszy rzut oka można powiedzieć, że z drewnianego kija. Tak jest to prawda. Najlepszym materiałem na laskę skautową będzie drewno sprężyste, a jednocześnie lekkie i wytrzymałe.

Na co komu kij wędrowny w dobie kijków trekingowych z nowoczesnych trwałych materiałów?

Cóż, nie przekonam nikogo kto jest zwolennikiem techniki i nowoczesności w biwakowaniu, bushcrafcie i wędrowaniu. Jedynymi argumentami przemawiającymi za lagą jest to, że ma dużo więcej zastosowań, że można ją zrobić awaryjnie kiedy zapomnimy kijków (o tym jak zrobić laskę skautową można przeczytać tutaj), i to że jest wykonana z materiałów oraz w sposób nie szkodzący środowisku. Najlepszym zaś dla mnie i nieśmiertelnym argumentem jest niesamowity klimat podróżowania z kijem podróżnym. Kojarzycie tą scenę z Władcy Pierścieni jak Bilbo wybiera kij podróżny ze stojaka przed opuszczeniem Hobbitonu?

 

Jak chodzić z laską skautową?

 

Laskę należy trzymać na wysokości pasa i opierać o ziemię wraz z przeciwstawną nogą. To znaczy, że jeśli trzymamy laskę w lewej ręce to opieramy wraz z prawą nogą. I to koniec filozofii! Choć pewnie sam się przekonasz, że nauka chodzenia z laską może być ciężka… Podczas pierwszych prób łatwo jest się zniechęcić i zrezygnować… ale im dłużej poruszasz się z laską tym większej nabierasz wprawy i swobody!

Podczas podejść i stromych zejść można chwycić ją wyżej, pomaga. Nie raz uratowała mi życie na oblodzonych szlakach. Podczas skoków przez strumienie, rozpadliny i kałuże, chwytamy ją wysoko, zapieramy się na skraju, lub środku przeszkody i skaczemy jak o tyczce! Kiedy biegniemy niesiemy laskę poziomo żeby nam nie zawadzała lub odpychamy się od ziemi co kilka kroków – to dodaje pędu. Podczas marszu przez zarośla, niesiemy pionowo przed sobą zgarniając pajęczyny i odchylając gałęzie, żeby nie chłostały nas w twarz. No i jest niezastąpiona w macaniu i badaniu gruntu podczas przemieszczania się przez bagna.

Jeśli chcemy mieć wolne ręce możemy wsunąć ją wygodnie za plecak.

Obrzędy z laską skautową, odrobina magii i inne zastosowania

Wcześniej pisałem już o zwyczaju wyciągania przed siebie laski podczas śpiewania pieśni „Płonie Ognisko”. Godne uwagi są również  obrzędy i symbolika stosowana w niektórych środowiskach harcerskich. Jednym z nich jest wręczanie laski harcerzowi składającemu Przyrzeczenie Harcerskie (co z pewnością ją nobilituje). Laska jest mu po to, żeby mógł się wesprzeć i nigdy nie upadł w drodze na szczyt. Końcówkę opala się żeby „bród” przemierzanej drogi nie miał przystępu do właściciela.

Znane są też sposoby sygnalizacji włócznią wykorzystywane przez ludy pierwotne, które zostały z sukcesem zaadaptowane do laski skautowej. Dla przykładu można wywołać idącego na czele by spytać: „Czy widzisz to czego szukamy?” unosząc laskę prawą ręką w pionie i poruszając nią na boki. W odpowiedzi otrzymamy, albo „Nie widzę.” – laska pionowo w górze; „Widzę.” – laska poziomo uniesiona oburącz; „Widzę blisko.” – laska poziomo, poruszana w górę i w dół szybkim ruchem. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby „wynaleźć” własny język komunikacji w harcerskim zastępie, czy puszczańskim szczepie.

Warto pomyśleć jak jeszcze można wykorzystać laskę. Czy w kręgu układana jest przed nami w kierunku ogniska, jak promienie słońca rozchodzące się od płomienia? Czy może za kręgiem, opierając koniec laski na lasce sąsiada, tworząc nierozerwalny mur wokół siedzących? Można wprowadzić dużo symbolicznych, wychowawczych pomysłów.

Musztra z laską skautową

Skoro laska skautowa jest częścią umundurowania to musi być też jakiś sposób poruszania się z nią w szyku.

Z powodu braku źródeł sposobów wykonywania komend z laską jest co najmniej kilka. Każde środowisko (z tych kilku nielicznych,które stosują laski) wprowadza własne interpretacje i wariacje na temat wykonywania komend z laską. Poniżej moje propozycje:

Komenda	Opis wykonania
Baczność!	Postawa jak BACZNOŚĆ bez laski. Laska trzymana w prawej dłoni na wysokości pasa, pionowo w górze. Podstawa laski oparta na wysokości czubka buta z jego prawej strony.
Spocznij!	Postawa jak SPOCZNIJ bez laski. Laska oparta przy czubku buta, trzymana na tej samej wysokości jak przy BACZNOŚĆ z tą różnica, że ręka jest swobodnie wyprostowana, przez co laska pochylona jest w przód.
W prawo/lewo/tył zwrot!	Na zapowiedź komendy (W PRAWO) przyjmujemy pozycję BACZNOŚĆ. Po dopełnieniu komendy (ZWROT!) wykonujemy zwrot w dwóch taktach, unosząc laskę i przekręcając się na palcach lewej stopy i pięcie prawej stopy w prawo (analogicznie do wykonania komendy bez laski) na dwa dostawiając tylną nogę i równocześnie opuszczając laskę ze stuknięciem. Pozostałe zwroty analogicznie.
Naprzód marsz! (i analogiczne)	Na zapowiedź komendy przyjmujemy pozycję BACZNOŚĆ, laska jest w prawej dłoni. Po dopełnieniu komendy ruszamy od lewej nogi stawiając laskę wraz z nią. (Jeśli kolumna idzie w szyku w nogę laski stukają jednym rytmem).
Oddawanie honorów, Salutowanie	Salutując – przyjmujemy pozycję BACZNOŚĆ, prawą ręką trzymamy laskę na wysokości pasa, laska oparta o ziemię. Lewą rękę unosimy sprężystym ruchem na wysokość piersi, poziomo do podłoża, otwartą dłonią skierowaną palcami w kierunku laski i spodem dłoni do podłoża, tak jakbyśmy całą otwartą dłonią wskazywali laskę na wysokości piersi. Chwilę przytrzymujemy i wracamy do pozycji BACZNOŚĆ

Spotkałem się również z wersją odwrotną baczność! i spocznij! Z laską wyciągniętą na baczność i trzymaną blisko przy ciele na spocznij, ale wygląda to dla mnie całkiem nieestetycznie.

Podsumowując

Laska skautowa, niegdyś nieodłączny i praktyczny element skautowego wyposażenia dziś odeszła nieco w zapomnienie. Z uwagi na liczne zastosowania w puszczańskim życiu i niezastąpioną pomoc w wędrowaniu i obozowaniu warto do laski skautowej powrócić. O tym jak zrobić laskę skautową (kij wlóczykija) krok po kroku można przeczytać tu.

Śledź mnie na FB lub IG

Zapisz się na NEWSLETTER